Δρόμος Πάτρα – Πύργος. Βήμα προόδου και ανάπτυξης αλλά και στρατηγική αμέλεια της πολιτείας
Δρόμος Πάτρα – Πύργος: Βήμα προόδου και ανάπτυξης αλλά και στρατηγική αμέλεια της πολιτείας
του Γιώργου Παναγιωτόπουλου – Καθηγητή, Αντιπρύτανη Πανεπιστημίου Πατρών
Η επικείμενη ολοκλήρωση και παράδοση στην κυκλοφορία του οδικού άξονα Πάτρα – Πύργος συνιστά, αναμφίβολα, ένα σημαντικό γεγονός για τον συγκοινωνιακό χάρτη της Δυτικής Ελλάδας και ιδιαίτερα της Ηλείας, που έχει μεταξύ άλλων θρηνήσει εκατοντάδες αθώα θύματα.
Πρόκειται για υλοποίηση που, παρά τις παλινδρομήσεις, τις διοικητικές καθυστερήσεις και τις κατά καιρούς, λίαν επιεικώς, πολιτικές αμφιθυμίες, φτάνει τελικώς στην αφετηρία της λειτουργικής αξιοποίησης. Το έργο φαίνεται να αγγίζει επιτέλους τη γραμμή της ολοκλήρωσης – ή πιο ορθά, μια πρώτη στάση σε μια διαδρομή που οφείλει να συνεχιστεί.
Όμως, όσο κι αν η πρόοδος αυτή είναι αξιοσημείωτη και προσμετρείται στα θετικά της κυβέρνησης, δεν μπορεί να επισκιάσει το γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο στερείται δομικής πληρότητας και αναπτυξιακής συνέπειας. Αντιμετωπίζεται, και υλοποιείται, ως αποσπασματική διευθέτηση και όχι ως συνθετικό μέρος ενός ολιστικού χωρικού σχεδιασμού. Η απουσία της επέκτασης του άξονα προς το κρίσιμο τμήμα Πύργος – Καλό Νερό – Τσακώνα καθιστά το έργο ημιτελές και λειτουργικά απονευρωμένο.
Η Ηλεία, ιστορικά υποβαθμισμένη από τις εθνικές πολιτικές υποδομών, παραμένει και πάλι χωρικά, μερικώς ακρωτηριασμένη και γεωοικονομικά εγκλωβισμένη. Η ανυπαρξία ασφαλούς και σύγχρονης οδικής σύνδεσης με τη Νότια Πελοπόννησο συντηρεί ένα διαχρονικό έλλειμμα περιφερειακής συνοχής, το οποίο μεταφράζεται σε επενδυτική στασιμότητα, κοινωνική συρρίκνωση και φυγόκεντρη τάση για το ανθρώπινο δυναμικό της περιοχής.
Πέραν της λειτουργικής ατέλειας, υπάρχει και ένα βαθύτερο σημειολογικό παράδοξο. Ο οδικός αυτός άξονας φέρει τον τίτλο «Ολυμπία Οδός», πλην όμως δεν φθάνει στην Αρχαία Ολυμπία – ούτε κυριολεκτικά ούτε ως στρατηγική στόχευση. Το γεγονός αυτό καθιστά, ελπίζω προσωρινά, την ίδια την ονομασία του έργου ατυχή και σχεδόν ειρωνική.
Η Αρχαία Ολυμπία, εμβληματικό τοπόσημο παγκόσμιας πολιτιστικής ακτινοβολίας, παραμένει εκτός του πυρήνα του εθνικού δικτύου μεταφορών. Είναι αδιανόητο για μια χώρα που επενδύει επικοινωνιακά στην ιστορική παρακαταθήκη αλλά αδυνατεί ή αρνείται να τη συνδέσει με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Η διαπίστωση αυτή δεν ενέχει μηδενισμό ούτε υπονομεύει την αξία του έργου. Θα ήταν εξάλλου φθηνός λαϊκισμός και ασέβεια στην μακροχρόνια αγωνία όλων μας για ασφαλή μετακίνηση.
Είναι όμως απαραίτητο να ειπωθεί με σαφήνεια ότι το έργο αυτό, εάν δεν αποκτήσει τη φυσική και στρατηγική του συνέχεια προς την Τσακώνα, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μεταφορική αυταπάτη και σε έναν «οδικό μονόλογο» που αγνοεί την ανάγκη για λειτουργικότητα, ολοκλήρωση και περιφερειακή ισορροπία.
Η ανάπτυξη, μεταξύ άλλων, είναι έκφραση πολιτικής πρόνοιας και θεσμικής ευθύνης. Είναι η ικανότητα του κράτους να σχεδιάζει όχι μόνο με όρους τεχνικής σκοπιμότητας αλλά και με αντίληψη γεωοικονομικής πολυπλοκότητας και εδαφικής συνέχειας.
Από αυτή την άποψη, ο άξονας Πάτρα – Πύργος δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως επίτευγμα πλήρους χαρακτήρα, αλλά μάλλον ως ενδιάμεσος σταθμός σε μια διαδρομή που παραμένει ανολοκλήρωτη.
Εάν η πολιτεία επιθυμεί πραγματικά να επανανοηματοδοτήσει την περιφερειακή ανάπτυξη, οφείλει να άρει το συγκοινωνιακό έλλειμμα της Ηλείας και να επιταχύνει την κατασκευή του συνδετικού κρίκου προς την Τσακώνα, εντάσσοντας το έργο σε ένα συνεκτικότερο αναπτυξιακό αφήγημα για τη Δυτική και Νότια Πελοπόννησο.
Η «Ολυμπία Οδός» πρέπει να πάψει να είναι ένας μεταφορικός ευφημισμός.
Οφείλει να γίνει υποδομή σύνδεσης της ιστορικής μνήμης με το μέλλον, της περιφέρειας με τον εθνικό κορμό και της τοπικότητας με τον παγκόσμιο ορίζοντα.
Οτιδήποτε λιγότερο θα συνιστά όχι απλώς τεχνική ανεπάρκεια αλλά στρατηγική αμέλεια ιστορικών διαστάσεων.
Εν κατακλείδι, και για την πληρότητα της δημόσιας παρέμβασής μου, θα έθετα δύο κρίσιμα ερωτήματα:
- Ποιο είναι το πραγματικό αναπτυξιακό αποτύπωμα ενός έργου που δεν εξυπηρετεί τη βασική γεωγραφική στόχευσή του και αφήνει εκτός συνδεσιμότητας τον ίδιο τον προορισμό που φέρει στην ονομασία του;
- Μπορεί η Ελλάδα του 21ου αιώνα να συνεχίσει να σχεδιάζει και να υλοποιεί έργα εθνικής εμβέλειας χωρίς συνολικό χωρικό σχεδιασμό και χωρίς μέριμνα για τη συνοχή των περιφερειών της;
Οι θεσμικοί φορείς του τόπου μας καλούνται να αρθρώσουν ένα κοινό, σταθερό και επίμονο αίτημα:
Η Ηλεία να πάψει να είναι το άκρο μιας διαδρομής και να γίνει πλήρως συνδεδεμένο μέρος ενός ευρύτερου αναπτυξιακού σχεδίου.
Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
Ακολούθησε τα Ηλειακά Νέα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
