«Ενα τζάκι σε 4 ώρες ρυπαίνει όσο 1.000 οχήματα»
Οι τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα την Πρωτοχρονιά όπως τις κατέγραψε το σύστημα Πανάκεια. Οι πιο επιβαρυμένες πόλεις της Ελλάδας. Μιλάει στην «Κ» ο καθηγητής Μηχανικής Διεργασιών και Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, Σπύρος Πανδής.
κάπνα που πλανάται πάνω από την πόλη τις ημέρες των γιορτών υποβαθμίζει την ποιότητα του αέρα και αποτελεί έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Μαζί με τη θαλπωρή που προσφέρει η εικόνα ενός αναμμένου τζακιού σε διάστημα 4 ωρών, προκαλείται επίσης ρύπανση ίση με αυτήν που δημιουργούν 1.000 οχήματα παλαιάς τεχνολογίας, σύμφωνα με τον καθηγητή Μηχανικής Διεργασιών και Περιβάλλοντος στο τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πάτρας και συνεργαζόμενο ερευνητή στο ΙΤΕ, Σπύρο Πανδή. Ο καθηγητής, μιλώντας στην «Κ», εξηγεί τα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που αντιμετωπίζουν οι μεγάλες πόλεις της Ελλάδας.
Στο σύστημα αποτύπωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ΠΑΝΑΚΕΙΑ –τη μοναδική ολοκληρωμένη Ερευνητική Υποδομή για τη σύσταση της ατμόσφαιρας και την κλιματική αλλαγή σε Ελλάδα, Νότια Ευρώπη και ανατολική Μεσόγειο– καταγράφονται οι τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε πραγματικό χρόνο, με τη δυνατότητα της αναδρομής σε προηγούμενες ημερομηνίες. Την Πρωτοχρονιά του 2025 η Αθήνα βρισκόταν στη χειρότερη δυνατή κλίμακα ρύπανσης («εξαιρετικά κακή») και μία από τις βασικές αιτίες φαίνεται να είναι τα τζάκια.
«Βλέπουμε στο δίκτυο που μετράει τα ατμοσφαιρικά σωματίδια σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, ότι ανάλογα με τον καιρό, στις ημέρες αργίας, αυτά ξεπερνούν κατά πολύ τα επίπεδα τα οποία θεωρούμε υγιεινά», επισημαίνει ο κ. Πανδής. «Βλέπουμε τα στοιχεία κάθε χρόνο, δυστυχώς είναι η ίδια άσχημη ιστορία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι οι σωματιδιακές συγκεντρώσεις PM2.5 πρέπει να είναι μικρότερες των 5 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο και σε εμάς είναι από 50 έως 200 τις ημέρες του χειμώνα που δεν φυσάει, ή τις κρύες ημέρες. Αυτό ισχύει για την Αθήνα, την Πάτρα και τη Θεσσαλονίκη. Η χειρότερη πόλη είναι τα Γιάννενα και γενικά η βόρεια Ελλάδα είναι η πιο επιβαρυμένη», εξηγεί ο ίδιος.
Βασική παράμετρος οι συνθήκες καύσης
Η εισπνοή των επικίνδυνων μικροσωματιδίων αυξάνει την πιθανότητα καρδιακών νοσημάτων και εγκεφαλικού και σύμφωνα με τον κ. Πανδή επηρεάζονται ενδεχομένως πάνω από 1.000 άτομα σε όλη την Ελλάδα. «Δυστυχώς, η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με πρόωρους θανάτους. Είναι πολύ πιο σοβαρός δηλαδή ο αντίκτυπος από απλά προβλήματα του αναπνευστικού», λέει.
Σε αντίθεση με την πεποίθηση πολλών ότι η ποιότητα του ξύλου είναι καθοριστικής σημασίας για τη ρύπανση που δημιουργείται, ο κ. Πανδής επισημαίνει ότι σημαντικότερο ρόλο διαδραματίζει το μέγεθος της καύσιμης ύλης. «Αν κάψεις βρεγμένο ξύλο ή με μπογιές το πρόβλημα θα γίνει χειρότερο, αλλά είναι ήδη κακό. Οι εκπομπές δεν εξαρτώνται από την ποιότητα του ξύλου, αλλά κυρίως από τις συνθήκες της καύσης, οι οποίες στα τζάκια δεν είναι καλές», εξηγεί. «Η καλή καύση απαιτεί το καύσιμο να είναι σε πολύ μικρά κομματάκια, για αυτό, για παράδειγμα βελτίωση στην καύση αποτελούν τα πέλετ. Οι καυστήρες πέλετ εκπέμπουν για την ίδια θερμική ενέργεια 10 φορές λιγότερους ρύπους, μόνο και μόνο γιατί είναι πιο λεπτά τα κομμάτια του ξύλου και γίνεται η καύση πολύ καλύτερα. Ακόμα και στη βιομηχανία, όταν καίμε κάρβουνο, δεν καίμε μεγάλα κομμάτια, αλλά πολύ λεπτά γιατί έτσι καταφέρνει το οξυγόνο να αντιδρά με τον άνθρακα. Το μετατρέπει σε διοξείδιο του άνθρακα και γλιτώνουμε τα σωματίδια, τις καρκινογόνες ενώσεις, κ.λπ. Επομένως, το σημαντικό είναι πώς γίνεται η καύση, όχι το ξύλο».
Επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας είναι ο καιρός. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι συνθήκες άπνοιας και κρύου επιτείνουν το πρόβλημα καθώς δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για τη συσσώρευση των μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα των πόλεων.
«Χειρότερες μέρες από αυτές του ’90»
«Ακόμα και τα πιο ακριβά τζάκια, που διαθέτουν και δεύτερο θάλαμο μετά το κανονικό τζάκι για να ξανακαίει τα καυσαέρια, δημιουργούν πολλή ρύπανση», υπογραμμίζει ο κ. Πανδής και προσθέτει πως σε πόλεις της Ευρώπης και Αμερικής με το ίδιο πρόβλημα είτε έχει απαγορευθεί καθολικά η χρήση τους, είτε απαγορεύεται τις ημέρες και νύχτες που οι μετεωρολογικές συνθήκες θα εντείνουν το πρόβλημα.
Χαρακτηριστική είναι η παρατήρηση πως αν και η ατμόσφαιρα στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο, όλη τη χρονιά, καθαρότερη σήμερα από ό,τι ήταν τη δεκαετία του 1990, η ανεξέλεγκτη καύση ξύλου δημιουργεί κατά περιόδους πολύ πιο επιβαρυντικές συνθήκες σε σχέση με τότε. «Καταφέραμε, και είμαστε περήφανοι για αυτό, τα αυτοκίνητα να εκπέμπουν πολύ λιγότερα σωματίδια, οι μεγάλες βιομηχανίες το ίδιο και ξαφνικά η καύση των ξύλων έχει μετατραπεί σε νούμερο ένα αιτία ρύπανσης», λέει ο κ. Πανδής. «Τις βραδιές του χειμώνα με πολλά αναμμένα τζάκια, η ρύπανση είναι μεγαλύτερη από τις χειρότερες νύχτες του ’90»
Πάντως, η ανεξέλεγκτη καύση ξύλου στην Ελλάδα δεν προέρχεται μόνο από τα τζάκια. Το καλοκαίρι οι δασικές φωτιές, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, και το φθινόπωρο και την άνοιξη η καύση των αγροτικών αποβλήτων, αποτελούν βασικές αιτίες ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
kathimerini
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
Ακολούθησε τα Ηλειακά Νέα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
