ΟΔΥΣΕΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ *γράφει o Σταμάτης Πορτελάνος
Σταμάτης Πορτελάνος
Καθηγητής Πανεπιστημίου
Πρόεδρος Ολυμπιακού Κέντρου Φιλοσοφίας και Παιδείας
ΟΔΥΣΕΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ
«Όμορφη και παράξενη πατρίδα
Ω σαν αυτή που μου ‘λαχε δεν είδα
Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει φτερωτά
Στήνει στην γη καράβι κήπο στα νερά
Κλαίει φιλεί το χώμα ξενιτεύεται
Μένει στους πέντε δρόμους αντρειεύεται» (Οδυσσέας Ελύτης)
Η σύλληψη της έννοιας «πατρίδα» και «πατριωτισμός» είναι θούριος ζωτικών αληθειών, είναι ποίηση, δεν είναι επέτειοι ανέπαφοι αυτογνωσίας και νοήματος, δεν είναι σύλληψη διανοητική ή αφηρημένη ενίοτε και παρεξηγημένη λόγω φασιστικών αντιλήψεων και ιδεοληψιών. Όμως προέρχεται από μια εθιμική και γενεαλογική ηθική γλώσσας και παράδοσης πάλης αιώνων που σαρκώνεται στην ιστορία και εκφράζεται στην εθνική ιδιοσυστασία. Η Οδύσσεια αναφέρεται στον αγώνα για επιστροφή στην πατρίδα ή τον Οδυσσέα να φλέγεται από την επιθυμία να επιστρέψει στην πατρίδα του. Σ’ αυτήν που πλάθεται η προσωπική και συλλογική ταυτότητα με ρίζες και ζωτικές αναμνήσεις που διαιωνίζονται. Είναι η μήτρα στην οποία κυοφορούνται ιστορικές παρακαταθήκες της και αξιολογικές προτεραιότητες. Ωστόσο η καθημερινή εθιστική ανηθικότητα σε κάθε πτυχή της δημόσιας και ιδιωτικής συμπεριφοράς, όπως προβάλλεται από τα Ελληνικά και όχι μόνο Μέσα Ενημέρωσης, ξεγυμνώνει απροκάλυπτα τα καίρια και ουσιώδη προβλήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Μήπως είναι επίκαιρη και σήμερα η φράση του Σεφέρη;: «Όπου και να κοιτάξω, η Ελλάδα με πληγώνει» που τότε αντικατόπτριζε την κατάσταση της Ελλάδας σε σχέση με την ιστορία και την πολιτική.
Το ερώτημα: Πόσο εκποιείται σήμερα η λαχτάρα του Οδυσσέα να δει τον καπνό από την καμινάδα του σπιτιού του στην πατρική γη, και ας πεθάνει; Πόσο εξαγοράζεται η ιστορία και ο χώρος/πατρίδα ενός πολιτισμού εξαιτίας οικονομικών συμφερόντων; Η παιδική ηλικία πρέπει να είναι μια μικρή πατρίδα αγκαλιά της όντως μεγάλης. Η πατρίδα μας έχει «ψυχή», αφού σ’ αυτήν έδωσαν την ψυχή τους και τα λείψανα τής παλληκαριάς τους όσοι έζησαν με το ύψιστο νόημα του πολιτισμού της. Φιλόσοφοι, ιδεολόγοι, παιδαγωγοί, καλλιτέχνες, ποιητές, λογοτέχνες, ήρωες, αθλητές, άγιοι πίστης ιδανικών έγιναν το σώμα και η ψυχή πατρίδας αιώνων και σύμβολα που μπόλιασαν τη συλλογική ταυτότητα του Έλληνα, αλλά επηρέασαν και διαπολιτισμικά τον παγκόσμιο πολιτισμό. Η ακεραιότητα της πατρίδας γεωστρατηγικά αλλά και το νόημα που περικλείουν οι αιματοβαμμένοι χώροι της σε στεριές και θάλασσες εξαρτάται από την ακεραιότητα ή τις προθέσεις πολιτικών – δυνάμει – και θεσμικά υπεύθυνων «καλλιεργητών παιδείας». Με έλλειψη προτύπων πολιτικής του αληθούς βίου πώς μπορεί να μεταφυτευθεί η ψυχοκοινωνική ταυτότητα και αγάπη πατριδογνωσίας στους νέους; Όμως αξίζει ο προσωπικός και πάνδημος αγώνας εναντίον ενός πιθηκισμού από παραπλανητικές εικόνες, τεχνοκρατικούς μονόλογους και συμπεριφορές καθώς και από εισαγόμενες μετανεωτερικές αντιλήψεις.
Η εποχή μας εστιάζει το πολιτικό και νεοπολιτισμικό της profile και profit στη μονόφθαλμη λύση ενός υλιστικού και επιφανειακού μοντέλου με ετικέτα: «η οικονομία θα μας σώσει». Όμως η οικονομία χωρίς αρετή προκαλεί συγκρούσεις και δυσαρμονία. O Le Corbusier Γαλλοελβετός αρχιτέκτονας (1887-1965) έκπληκτος από τον Παρθενώνα όταν ρωτήθηκε πώς πρέπει να ανεβαίνει κάποιος στην Ακρόπολη – με τα πόδια ή με το αυτοκίνητο. Απάντησε: με τα γόνατα γιατί είναι μια λειτουργική αρχιτεκτονική που εμπνέει στους αιώνες. Και τότε μάλιστα που η Ακρόπολη δε είχε ίχνος τσιμέντου.
Οι απόψεις που εκφράζονται στα σχόλια των άρθρων δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της ιστοσελίδας μας, το οποίο ως εκ τούτου δεν φέρει καμία ευθύνη. Για τα άρθρα που αναδημοσιεύονται εδώ με πηγή, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.
Ακολούθησε τα Ηλειακά Νέα στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
